Trong lĩnh vực bảo hiểm, việc hiểu đúng các thuật ngữ pháp lý là vô cùng quan trọng để đảm bảo quyền lợi cho cả bên mua và bên bán bảo hiểm. Một trong những thuật ngữ cốt lõi, thường xuyên được nhắc đến trong Luật Kinh Doanh Bảo Hiểm (Luật KDBH) là “nghiệp vụ”.
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ “nghiệp vụ bảo hiểm” là gì và phân biệt nó với các khái niệm liên quan theo quy định của pháp luật Việt Nam, đặc biệt là Luật KDBH 2022.
1. “Nghiệp vụ bảo hiểm” là gì?
Theo tinh thần của Luật KDBH, “nghiệp vụ bảo hiểm” được hiểu là một lĩnh vực hoạt động chuyên môn cụ thể, một mảng sản phẩm hoặc dịch vụ bảo hiểm chuyên biệt mà một doanh nghiệp bảo hiểm (DNBH) được cấp phép và triển khai kinh doanh.
Mỗi nghiệp vụ bảo hiểm thường có những đặc thù riêng về:
- Đối tượng bảo hiểm
- Phạm vi rủi ro được bảo hiểm
- Phương pháp tính phí
- Quy tắc, điều khoản hợp đồng
- Yêu cầu về vốn và dự phòng
- Kiến thức chuyên môn cần thiết
2. Phân biệt “Nghiệp vụ” và “Loại hình” bảo hiểm
Để hiểu rõ hơn về “nghiệp vụ”, cần phân biệt nó với khái niệm “loại hình” bảo hiểm:
Loại hình bảo hiểm:
Là cách phân loại rộng nhất, bao quát các nhóm sản phẩm bảo hiểm lớn dựa trên đối tượng và mục tiêu bảo vệ chính. Luật KDBH 2022 (Điều 7, Khoản 1) quy định 3 loại hình chính:
- Bảo hiểm nhân thọ
- Bảo hiểm phi nhân thọ
- Bảo hiểm sức khỏe
Nghiệp vụ bảo hiểm:
Là các mảng chuyên sâu hơn nằm trong từng loại hình.
- Ví dụ: Trong loại hình bảo hiểm phi nhân thọ, có các nghiệp vụ như: nghiệp vụ bảo hiểm tài sản, nghiệp vụ bảo hiểm hàng hóa vận chuyển, nghiệp vụ bảo hiểm xe cơ giới, nghiệp vụ bảo hiểm cháy nổ, nghiệp vụ bảo hiểm trách nhiệm…
- Ví dụ: Trong loại hình bảo hiểm nhân thọ, có các nghiệp vụ như: nghiệp vụ bảo hiểm trọn đời, nghiệp vụ bảo hiểm sinh kỳ, nghiệp vụ bảo hiểm tử kỳ, nghiệp vụ bảo hiểm hỗn hợp, nghiệp vụ bảo hiểm liên kết đầu tư…
Luật KDBH 2000 (hợp nhất 2019) đã định nghĩa một số nghiệp vụ cụ thể tại Điều 3 và liệt kê tại Điều 7.
Luật KDBH 2022 tập trung định nghĩa các “loại hình” tại Điều 4 và giao Chính phủ quy định chi tiết các “nghiệp vụ” tương ứng với từng loại hình tại Điều 7, Khoản 2.
3. Tại sao cần hiểu rõ thuật ngữ “Nghiệp vụ”?
Việc hiểu đúng “nghiệp vụ bảo hiểm” mang lại lợi ích thiết thực:
- Đối với khách hàng tham gia bảo hiểm: Giúp lựa chọn đúng sản phẩm bảo hiểm phù hợp với nhu cầu bảo vệ cụ thể của mình trong vô vàn sản phẩm trên thị trường.
- Đối với đại lý bảo hiểm: Hiểu rõ nghiệp vụ giúp tư vấn chính xác, chuyên sâu và tuân thủ đúng quy định khi khai thác, quản lý hợp đồng.
- Đối với doanh nghiệp bảo hiểm: Việc phân định rõ các nghiệp vụ liên quan đến giấy phép hoạt động, tổ chức bộ máy, quản lý rủi ro, phát triển sản phẩm và tuân thủ quy định pháp luật.
Kết luận
“Nghiệp vụ bảo hiểm” là một thuật ngữ pháp lý quan trọng, chỉ các lĩnh vực kinh doanh chuyên biệt trong ngành bảo hiểm. Hiểu rõ khái niệm này và phân biệt được với “loại hình bảo hiểm” là nền tảng để nắm bắt cấu trúc thị trường, lựa chọn sản phẩm phù hợp và tuân thủ đúng các quy định của Luật Kinh Doanh Bảo Hiểm.
