Phân biệt Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm và Quỹ dự trữ bắt buộc

Chào các bạn,

Có lẽ cũng như Luân, khi tìm hiểu về bảo hiểm, học lý thuyết phần Luật KDBH, chắc hẳn bạn đã từng nghe qua các thuật ngữ như “Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm” hay “Quỹ dự trữ bắt buộc”.

Nghe có vẻ giống nhau vì đều liên quan đến việc bảo vệ quyền lợi tài chính, nhưng thực chất đây là hai quỹ hoàn toàn khác biệt về mục đích, cách hình thành và quản lý. Đặc biệt, với sự ra đời của Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022, vai trò và trạng thái của các quỹ này cũng có những thay đổi quan trọng.

Qua bài viết này, Luân sẽ giúp bạn phân biệt rõ ràng hai loại quỹ này một cách dễ hiểu nhất!

Phân biệt Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm và Quỹ dự trữ bắt buộc

1. Quỹ Bảo vệ Người được Bảo hiểm: “Tấm lưới an toàn” chung của toàn ngành

Mục đích chính là gì?

Hãy tưởng tượng Quỹ này như một “quỹ cứu trợ khẩn cấp” chung cho tất cả những người tham gia bảo hiểm. Mục đích cốt lõi của nó là bảo vệ quyền lợi của bạn (người được bảo hiểm) trong trường hợp không may công ty bảo hiểm mà bạn tham gia bị phá sản hoặc mất khả năng thanh toán, không thể chi trả quyền lợi cho bạn. Đây được xem là lớp bảo vệ cuối cùng, giúp bạn yên tâm hơn khi tham gia bảo hiểm.

Tiền trong quỹ này từ đâu ra?

Quỹ này được hình thành từ sự đóng góp bắt buộc của tất cả các công ty bảo hiểm đang hoạt động trên thị trường (trừ công ty tái bảo hiểm). Mức đóng góp được tính dựa trên một tỷ lệ phần trăm nhất định trên doanh thu phí bảo hiểm mà các công ty thu được từ khách hàng. Giống như cả khu phố cùng góp tiền vào một quỹ chung để phòng khi có nhà nào gặp sự cố lớn vậy.

Ai quản lý quỹ này?

Quỹ này được quản lý tập trung bởi Bộ Tài chính, đảm bảo việc sử dụng an toàn, hiệu quả và đúng mục đích.

Tình trạng hiện tại ra sao (sau Luật KDBH 2022)?

Đây là điểm thay đổi quan trọng! Kể từ ngày 01/01/2023, theo Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022, các công ty bảo hiểm đã dừng việc trích nộp thêm tiền vào quỹ này. Tuy nhiên, toàn bộ số tiền đã tích lũy được trước đó (khoảng 1.000 tỷ đồng tính đến thời điểm luật được thông qua) vẫn được Bộ Tài chính quản lý và sẵn sàng sử dụng để bảo vệ quyền lợi người được bảo hiểm khi cần thiết, đúng theo mục đích ban đầu của quỹ.

Trường hợp cần sử dụng Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm

Khi một công ty bảo hiểm cụ thể bị phá sản hoặc mất khả năng thanh toán và cần dùng đến Quỹ, số tiền chi trả cho người được bảo hiểm của công ty đó không bị giới hạn bởi số tiền mà chính công ty đó đã đóng góp trước đây. Đây là điểm quan trọng thể hiện tính chất “tương trợ” của Quỹ. Quỹ hoạt động như một quỹ chung của toàn ngành.

Việc chi trả sẽ dựa trên tổng số dư còn lại của Quỹ và tuân theo các hạn mức chi trả tối đa cho từng loại hợp đồng bảo hiểm theo quy định của pháp luật (ví dụ: tối đa 90% mức trách nhiệm nhưng không quá 200 triệu đồng/người/hợp đồng đối với bảo hiểm nhân thọ và sức khỏe).

Mục đích là để bảo vệ quyền lợi của người tham gia bảo hiểm, bất kể công ty họ tham gia đã đóng góp bao nhiêu vào quỹ.

2. Quỹ Dự trữ Bắt buộc: “Heo đất tiết kiệm” riêng của từng công ty bảo hiểm

Mục đích chính là gì?

Khác với quỹ bảo vệ chung, Quỹ dự trữ bắt buộc giống như “heo đất tiết kiệm” riêng của từng công ty bảo hiểm. Mục đích của quỹ này là để công ty tự bổ sung vào vốn của mình, tăng cường sức mạnh tài chính nội bộ và đảm bảo khả năng thanh toán các nghĩa vụ bảo hiểm cho khách hàng. Nó giúp công ty vững vàng hơn về mặt tài chính.

Tiền trong quỹ này từ đâu ra?

Quỹ này được trích lập hàng năm từ chính lợi nhuận sau thuế của mỗi công ty bảo hiểm. Cụ thể, công ty phải trích 5% lợi nhuận sau thuế mỗi năm cho đến khi quỹ này đạt một mức tối đa nhất định theo quy định.

Ai quản lý quỹ này?

Vì là “heo đất” riêng, nên quỹ này do chính công ty bảo hiểm đó quản lý và là một phần tài sản của công ty.

Tình trạng hiện tại ra sao (sau Luật KDBH 2022)?

Việc trích lập Quỹ dự trữ bắt buộc vẫn được duy trì theo Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022. Đây là một yêu cầu tài chính quan trọng đối với các công ty bảo hiểm.

3. Tóm tắt những điểm khác biệt chính

4. Tại sao lại dừng trích nộp Quỹ Bảo vệ Người được Bảo hiểm?

Quyết định dừng trích nộp vào Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm được đưa ra dựa trên nhiều yếu tố:

1. Quỹ chưa từng phải sử dụng: Sau gần 12 năm, số tiền trong quỹ đã lên tới khoảng 1.000 tỷ đồng nhưng chưa có trường hợp nào phải dùng đến.
2. Thay đổi cách quản lý: Luật mới tập trung vào việc phòng ngừa rủi ro thay vì chỉ xử lý hậu quả. Các công ty bảo hiểm phải đáp ứng yêu cầu về vốn dựa trên mức độ rủi ro (RBC) và cơ quan quản lý sẽ có các biện pháp can thiệp sớm ngay khi có dấu hiệu khó khăn tài chính. Cách tiếp cận này được kỳ vọng sẽ chủ động ngăn chặn nguy cơ phá sản, mất khả năng thanh toán từ gốc.
3. Trùng lặp mục tiêu: Mục tiêu bảo vệ người tham gia bảo hiểm khi công ty gặp khó khăn phần nào đó đã được đảm bảo bởi Quỹ dự trữ bắt buộc.
4. Giảm gánh nặng: Việc dừng trích nộp giúp giảm bớt chi phí cho công ty bảo hiểm và có thể tác động tích cực đến phí bảo hiểm cho người mua.

Điều quan trọng cần nhớ là dù dừng thu tiền mới, số dư 1.000 tỷ đồng của Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm vẫn còn đó và sẵn sàng phát huy vai trò bảo vệ bạn khi cần.

Kết luận

Hiểu rõ sự khác biệt giữa Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm và Quỹ dự trữ bắt buộc giúp bạn có cái nhìn đầy đủ hơn về các cơ chế đảm bảo an toàn tài chính trong ngành bảo hiểm.

Mặc dù việc trích nộp vào Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm đã dừng lại, nhưng Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 đã đưa ra các cơ chế quản lý rủi ro và can thiệp sớm mạnh mẽ hơn, cùng với việc duy trì Quỹ dự trữ bắt buộc và số dư của Quỹ bảo vệ cũ, nhằm mục tiêu cuối cùng là bảo vệ tốt nhất quyền lợi chính đáng của người tham gia bảo hiểm.

Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích! Nếu có thắc mắc hay đóng góp liên quan đến nội dung bài viết, vui lòng comment hoặc liên hệ Luân.

Thân,